Wpływ inflacji na gospodarkę wolnorynkową

W Polsce mamy gospodarkę wolnorynkową. Oznacza to, że wpływ na nią ma szereg różnych czynników. Również jeden z podstawowych wskaźników ekonomicznych, jakim jest inflacja. Od czasu przemian ustrojowych i wprowadzenia wolnego rynku od 1989 roku w Polsce mieliśmy do czynienia z dość zróżnicowanym wskaźnikiem wzrostu cen towarów i usług. Od galopującej inflacji z lat 1989 – 1991 po deflację obserwowaną również w ubiegłym roku.

Każdy wzrost i spadek wartości pieniądza ma wpływ na gospodarkę wywołując w niej określone skutki. Warto poznać te zależności gdyż pośrednio i bezpośrednio mają one wpływ na nasze codzienne działania. Na to jak chętni jesteśmy jako konsumenci do oszczędzania albo wydawania pieniędzy. Zaś będąc przedsiębiorcami do inwestowania oraz wytwarzania towarów i usług.

Wpływ zjawiska inflacji na gospodarkę

Inflacja umiarkowana (5-10% r/r):

• Naciski na wzrosty płac i niepokoje społeczne są nieco wyższe. Stąd częściej mogą występować ryzyka strajków i roszczeń ze strony związków zawodowych i różnych grup społecznych.
• Przedsiębiorstwa odczuwają zwykle lekką presję inflacyjną. Wzrost kosztów surowców oznacza często wzrost cen towarów gotowych.
• Kosztów kredytów bankowych są zwykle wyższe, tak jak odsetki płacone od lokat oraz kont oszczędnościowych.
• Inflacja umiarkowana może wpływać w sposób zauważalny na osłabienie krajowej waluty.

Podczas inflacji umiarkowanej wzrost gospodarczy może być szybki, ale mniej stabilny. Rośnie ryzyko szybkich załamań i krachów. Zwiększa się również prawdopodobieństwo powstawiania baniek spekulacyjnych. Wywołanych lokowaniem większej części środków w inwestycje mające chronić przed inflacją albo przynieść też zyski. Bankom Centralnym nieco trudniej zapanować nad inflacją i są zmuszane do częstszych interwencji, oznaczających zwykle częstsze zmiany wysokości stóp procentowych.

Inflacja galopująca (zwykle od kilkunastu do kilkadziesiąt procent w skali roku):

• Występują duże niepokoje społeczne, mogące prowadzić do strajków i poważnych roszczeń. Wzrosty płac zwykle nie nadążają za rosnącymi cenami towarów. Szybko rośnie stopa bezrobocia.
• Przedsiębiorstwa kupują surowce po coraz wyższych cenach, rosną koszty produkcji i ceny wyrobów gotowych.
• Koszty kredytów bankowych są wysokie a odsetki płacone od depozytów terminowych nie są w stanie wyrównać spadku wartości pieniądza.
• Krajowa waluta wyraźnie osłabia się w stosunku do walut krajów z bardziej stabilną gospodarką.

Gdy mam miejsce inflacja galopująca następuje utrata zaufania do krajowej waluty, gdyż inwestorzy wybierają lokowanie środków w waluty obce. Dochodzi do pompowania baniek spekulacyjnych i spekulacji. Wzrost gospodarczy może gwałtownie wyhamowywać. Banki Centralne nie są w stanie zapanować nad inflacją w krótkim terminie. Gwałtowne podwyżki stóp procentowych mogą oznaczać osłabienie wzrostu gospodarczego. Inwestorzy są zmuszeni do lokowania środków w przedsięwzięcia przynoszące szybki dochód i nie powodujące trwałego wzrostu gospodarczego.

Wysokość inflacji jest ważniejsza od samego zjawiska

Z punktu widzenia konsumentów inflacja ma negatywny wpływ na ich finanse osobiste. Sprawia przecież, że towary drożeją i spada wartość pieniądza, który posiadają w oszczędnościach, zwłaszcza w gotówce. Jednak z punktu widzenia ekonomii sytuacja nie jest już tak jednoznaczna i zależy od wielu czynników. Mniejszy wpływ na gospodarkę ma oczywiście inflacja pełzająca, która nie przekracza 5%. Zaś poważne konsekwencje niesie za sobą inflacja dwucyfrowa (galopująca), którą mogliśmy obserwować np. od czasu przemian ustrojowych w Polsce (po 1989 roku) aż do 2000 roku włącznie w Polsce. W 1991 roku stopa inflacji CPI w skali roku wyniosła aż 70,3% zaś w 2001 roku spadła do 5,5% r/r.

Stymulowanie wzrostu gospodarczego

Już żyjący w latach 1847–1932 francuski ekonomista i nauczyciel Karol Gide, udowadniał w swoich pracach, że inflacja na niskim i stabilnym poziomie pozytywne wpływa na wzrost gospodarczy. Dlatego inflacja na poziomie zbliżonym do 2,5% (cel inflacyjny NBP) ma dobroczynny wpływ na wzrost gospodarczy w Polsce. Stymuluje zarówno inwestycje, rynek pracy, jak też nie powoduje dużego uszczerbku w oszczędnościach gotówkowych gospodarstw domowych. Inflacja pełzająca na niskim poziomie pomaga w utrzymaniu stabilnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego. Oczywiście przy zachowaniu sprzyjających czynników gospodarczych.